``...  Ξεχνούν πως η ψυχή του ανθρώπου γίνεται παντοδύναμη, όταν συνεπ-
αρθεί από μιά μεγάλη ιδέα.  Τρομάζεις όταν, ύστερα από πικρές δοκιμασί-
ες, καταλάβεις πως μέσα μας υπάρχει μιά δύναμη  που μπορεί να ξεπεράσει
τη δύναμη του ανθρώπου. Τρομάζεις γιατί από τη στιγμή που θα καταλάβεις
πως υπάρχει η δύναμη αυτή,  δεν μπορείς πιά  να βρείς δικαιολογίες  γιά
τις ασήμαντες ή άναντρες πράξες σου,  γιά τη ζωή σου τη χαμένη,  ρίχνο-
ντας το φταίξιμο στους άλλους.  Ξέρεις πιά πως εσύ,  όχι η τύχη,  όχι η
μοίρα, μήτε οι άνθρωποι γύρα σου, εσύ μονάχα  έχεις, ό,τι κι αν κάμεις,
ό,τι κι αν γίνεις,  ακέραιη την ευθύνη.   Και ντρέπεσαι τότε  να γελάς,
ντρέπεσαι να περγελάς αν μιά φλεγόμενη ψυχή ζητάει το αδύνατο. Καλά πιά
καταλαβαίνεις πως αυτή'ναι η αξία του ανθρώπου:  να ζητάει και να ξέρει
πως ζητάει το αδύνατο.  Και να'ναι σίγουρος πως θα το φτάσει, γιατί ξέ-
ρει πως αν δεν λιποψυχήσει, αν δεν ακούσει τι του κανοναρχάει η λογική,
μα κρατάει με τα δόντια την ψυχή του κι εξακολουθεί με πίστη, με πείσμα
να κυνηγάει  το αδύνατο,  τότε γίνεται το θάμα,  που ποτέ  ο αφτέρουγος
κοινός νούς δεν θα μπορούσε να το μαντέψει:  το αδύνατο γίνεται δυνατό.
Το ελληνικό Γένος αν σώθηκε ως τα σήμερα,  αν επέζησε ύστερα από τόσους
εχτρούς -- εξωτερικούς κι εσωτερικούς, προπάντων εσωτερικούς --  ύστερα
από τόσους αιώνες  κακομοιριά, σκλαβιά και πείνα,  το χρωστάει  όχι στη
λογική  --  θυμηθείτε τους τρείς εμποράκους που ίδρυσαν τη Φιλική Εται-
ρεία,  θυμηθείτε το 21  --  το χρωστάει  στο θάμα.  Στην ακοίμητη σπίθα
που καίει μέσα στα σωθικά της Ελλάδας.''

                                           Νίκος Καζαντζάκης
                                 από τον Πρόλογο στο "Καπετάν Μιχάλης"